Polska stała się wegańskim hot spotem, a Warszawa została trzecim najbardziej przyjaznym weganom miastem na świecie. Jednak w głęboko konserwatywnym kraju to wyzwanie rzucone tradycyjnej kuchni wywołało sprzeciw, a weganizm postrzegany jest jako część szerszego zagrożenia dla polskiej kultury, wartości, a nawet religii. Poniżej przedstawiamy główne informacje na temat tego, jak prezentuje się ruch weganizmu w Polsce oraz co stoi za wzrostem jego popularności. Informacje zebrała nasza ekspertka, Alicja Wróblewska.
Trzecie Najbardziej Przyjazne Weganom Miasto na Świecie
Dla każdego, kto odwiedził Polskę do początku 2000 roku, kiedy weganin miał trudności ze znalezieniem czegoś więcej poza smaczną, ale raczej podstawową sałatką surówka, może być zaskoczeniem informacja, że kraj ten stał się głównym celem na wegańskiej mapie Europy. W 2017 roku Warszawa została uznana za trzecie najbardziej przyjazne weganom miasto na świecie przez Happy Cow, wiodący przewodnik po restauracjach wegańskich. Popularność weganizmu znajduje nawet obecnie odzwierciedlenie w tym, co oferuje polskie kasyno online. Widać więcej tematyki weganizmu w ofercie głównie automatów online.
Sondaże wskazują, że społeczność wegańska w Polsce liczy obecnie setki tysięcy. Dodaj wegetarian, a liczba ta wzrośnie do około miliona – ponad 3% dorosłej populacji. To jednak opowiada tylko część historii. Najnowsze z tych badań wykazało, że prawie połowa populacji (43%) nie rezygnuje całkowicie z mięsa, ale „poważnie ogranicza jego spożycie”. To właśnie konsumenci napędzają przede wszystkim popyt na produkty pochodzenia roślinnego – mówi Patrycja Homa, dyrektor ProVeg Polska.
Weganizm Budzi Pewne Podziały
Jednak jasne jest, że społeczność wegańska w Polsce – przynajmniej jej najbardziej aktywne i widoczne elementy – często wspiera liberalne kwestie społeczne. Odwiedź toalety w Lokal Vegan Bistro, modnej warszawskiej jadłodajni, a znajdziesz się w otoczeniu naklejek wspierających cele, takie jak prawa osób LGBT. Plakaty reklamują AKS Zły, lokalny klub piłkarski, który niedawno zdobył nagrodę UEFA dla najlepszego klubu amatorskiego za działania na rzecz promowania równości płci, walki z homofobią i rasizmem oraz dążenia do integracji uchodźców i niepełnosprawnych zawodników.
Wiodącymi postaciami polskiej liberalnej elity kulturalnej są weganie, jak na przykład autorka i niedawna laureatka Nagrody Nobla Olga Tokarczuk, która mówi, że „za 50 lat będziemy się wstydzić, że jedliśmy mięso”. Ta sytuacja z pewnością nie jest unikalna dla Polski, ale jest w niej również specyficznie polski aspekt. Młodzi Polacy są coraz bardziej podzieleni ze względu na płeć, przy czym kobiety są średnio bardziej liberalne, a młodzi mężczyźni bardziej konserwatywne, często nacjonalistyczne.
Tylko 36% mężczyzn poniżej 30 roku życia opowiada się za wprowadzeniem np. prawa do małżeństw jednopłciowych, w porównaniu z 59% ich rówieśniczek. Zapytani w niedawnym sondażu, jakie jest największe zagrożenie dla Polski, wśród młodych mężczyzn najczęstszą odpowiedzią była „ideologia gender i ruch LGBT”, podczas gdy dla kobiet był to kryzys klimatyczny. (Obawy związane z kosztami środowiskowymi hodowli zwierząt są motywacją dla wielu wegan).
Młodzi mężczyźni wyrażają też silniejsze przywiązanie do tradycyjnych ról płciowych i struktur rodzinnych. Różnice te są również widoczne w schematach głosowania, przy czym młode kobiety najczęściej popierają Wiosnę lub inne partie o lewicowym lub liberalnym zabarwieniu, podczas gdy młodzi mężczyźni faworyzują nacjonalistów z Konfederacji lub rządzącego narodowo-konserwatywnego PiS.
Co to Oznacza dla Przyszłości Naszego Kraju?
Nic więc dziwnego, że kiedy młode kobiety przyjmują świecką, liberalną, postępową tożsamość, która kwestionuje wiele tradycyjnych norm, niektóre zwracają się ku weganizmowi. Z dokładnie tego samego powodu wielu młodych mężczyzn uważa to za kolejne wyzwanie dla tradycyjnych polskich wartości i praktyk, które ich zdaniem są coraz bardziej zagrożone. Sugeruje to, że weganizm będzie nadal służył jako front w narastających wojnach kulturowych w Polsce. Potyczki mają tendencję do przechodzenia przez różne teatry: imigracja i wielokulturowość; aborcja i prawa reprodukcyjne; klimat i środowisko; płeć i seksualność.
Bardzo często jest to młodzież na pierwszej linii frontu: na przykład nacjonaliści, w większości mężczyźni, protestujący przeciwko paradom LGBT lub muzułmańskim uchodźcom, albo kobiety, które przewodziły „czarnym protestom” przeciwko proponowanym zakazom aborcji i niedawnym młodzieżowym strajkom klimatycznym. Młode pokolenie Polaków, które jako pierwsze miało luksus dorastania w okresie wolności i demokracji po 1989 roku, kontestuje, co to znaczy być Polakiem. Sama dieta staje się coraz bardziej centralnym punktem tej rozmowy. Z uwagi na ten fakt dobrze będzie śledzić w przyszłości poczynania w związku z weganizmem w kraju.
